Hittegolven, droogte en bosbranden. Maar ook heftige regenbuien en wateroverlast. Klimaatadaptie vraagt om bestand te zijn tegen grote verschillen in weersomstandigheden. De huidige leefomgeving van Alphen aan den Rijn is niet in staat om deze extremen op te vangen. Om overstroming en overlopende riolen te voorkomen, en tegelijkertijd voldoende water vast te houden voor drogere periodes, is het belangrijk dat landschap en stad elkaar aanvullen. De veenweidegebieden rondom Alphen aan den Rijn bieden kansen bij het opvangen van water tijdens piekmomenten. Tegelijk kan zo een groen-blauw landschap ontworpen worden dat meerwaarde biedt voor mens (gezondheid en recreatie) en natuur (biodiversiteit).

Door de toename van intensieve landbouw en verstedelijking staat de natuur steeds meer onder druk. Steeds meer dieren- en plantensoorten sterven uit. Een gezond ecosysteem levert voedsel en materialen en zorgt voor een schone leefomgeving. Een gezond ecosysteem behouden of creëren kan als er gelijktijdig wordt geïnvesteerd in landschap en stad. De omliggende veenweidegebieden van Alphen aan den Rijn vormen een kans door bijvoorbeeld de ontwikkeling van rietkanten en natuurvriendelijke oevers.

In Alphen aan den Rijn hebben we te maken met bodemdaling, bodemverzouting en kwel (grondwater dat onder druk aan de oppervlakte uit de bodem komt). Bovendien legt de landbouw druk op de waterkwaliteit, onder andere door overschotten aan stikstof en andere nutriënten in het watersysteem. In het ontwikkelperspectief kijken we daarom naar zaken zoals het ontwikkelen van natuur in combinatie met het vernatten van het veenweidegebied en verduurzaming van de landbouw door aanpassing van de huidige melkveehouderij en nieuwe teeltsystemen om de waterkwaliteit te verbeteren.

Door onder andere groei van de (wereld)bevolking neemt onze voedselconsumptie toe. De huidige productiemethoden zijn een enorme belasting voor bodem, lucht en water. Ondertussen neemt landbouwgrond wereldwijd af en zijn de kansen op mislukte oogsten groter door klimaatverandering. De voedselzekerheid is dus in het geding. We moeten de manier van landbouw veranderen, zodat voedselproductie en natuur hand in hand gaan. Bijvoorbeeld door kringlooplandbouw of natuurinclusieve landbouw. Er is ook een positieve trend te zien in de voedselconsumptie: mensen gaan steeds meer op zoek naar nieuwe duurzame en voedzame bronnen. Consumenten letten meer op dierenwelzijn en voedselkwaliteit. In het ontwikkelperspectief nemen we deze ontwikkelingen en trends mee.

foto: Jan van Rijn

De laatste jaren is de vraag naar woningbouw flink toegenomen. Binnen het bebouwde gebied van Alphen aan den Rijn is te weinig ruimte voor woningbouw om te voorzien in de woningbehoefte. Daarom worden nieuwe woningbouwlocaties aan de randen van de stad van Alphen aan den Rijn verkend. De woningbehoefte in Alphen aan den Rijn wordt gekenmerkt door het zogenoemde ‘suburbaan wonen’: grondgebonden woningen in een rustige buurt nabij stedelijke voorzieningen. Bij de verkenning van de omliggende gebieden gaan we uit van nieuwe bouwtechnieken: woningen die minder druk op het landschap leggen. Door duurzame en circulaire woningontwikkeling met respect voor de omgeving, kan gelijktijdig in natuur en water geïnvesteerd worden. Verbeterde recreatieve routes en karakteristieke groene verbindingen van en naar de stad, kunnen het bovendien een aantrekkelijke plek voor toerisme en recreatie maken.

Nieuwe vormen van mobiliteit (deelauto’s, deelfietsen, zelfrijdende auto’s, elektrisch vervoer) vragen om een andere inrichting van de openbare ruimte. Er zal bijvoorbeeld meer ruimte vrij gemaakt moeten worden voor laadpalen en fietsenstallingen. Daarnaast neemt met de opkomst van deelauto’s de druk op parkeerruimte af. Dit biedt kansen voor andere functies, zoals het toevoegen van meer groen. Alphen aan den Rijn kan zich onderscheiden door ‘langzaamverkeersverbindingen’ (voetgangers, fietsers) van de stadskern naar de randen en het buitengebied te ontwikkelen.